GIÁ TRỊ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA TÁC PHẨM DÂN VẬN

Người viết: Nguyễn Thị Thu Hường

Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn tin tưởng tuyệt đối vào sức mạnh và trí tuệ của Nhân dân, Người khẳng định: “Trong bầu trời không gì quý bằng Nhân dân. Trong thế giới không gì mạnh bằng lực lượng đoàn kết của Nhân dân” [1]. Cách mạng chỉ thắng lợi khi có nền tảng vững chắc từ Nhân dân. Sức mạnh của quần chúng nhân dân quyết định sự thành công hay thất bại của mọi cuộc cách mạng. Lịch sử đã minh chứng rằng bất kỳ sự kiện lịch sử lớn lao nào, hay sự phát triển của đất nước thì Nhân dân luôn có vai trò và sự đóng góp vô cùng quan trọng. Tuy nhiên, sức mạnh của quần chúng nhân dân là sức mạnh tiềm tàng không phải tự nhiên mà có, nó chỉ trở thành hiện thực bằng các biện pháp giáo dục, vận động, tổ chức và rèn luyện trong thực tiễn đấu tranh. Và để phát huy sức mạnh đó thì phải làm tốt công tác vận động quần chúng nhân dân. Công tác này được chủ tịch Hồ Chí Minh thể hiện trong Bài báo “Dân vận” Người viết với bút danh X.Y.Z vào ngày 15 tháng 10 năm 1949.

Nội dung cốt lỗi của Bài báo “Dân vận”

Hồ Chí Minh chỉ rõ nền tảng của công tác dân vận là nhân dân: nhân dân có vai trò to lớn trong đời sống chính trị - xã hội của Việt Nam; nhân dân có lợi ích, đồng thời phải có trách nhiệm (tức là quyền lợi và nghĩa vụ đi đôi với nhau). Trong công tác dân vận, Hồ Chí Minh luôn nhất quán quan điểm "dân là chủ" và "dân làm chủ", do đó, trong quá trình hoạt động, đội ngũ cán bộ làm công tác dân vận phải làm cho các tầng lớp nhân dân, các cộng đồng, các tổ chức, các nhóm và cá nhân trong xã hội xác định được vai trò của mình trong đời sống chính trị. Muốn vậy trước hết phải quan tâm đến lợi ích của họ. Phải lấy lợi ích thiết thân của người dân làm cơ sở để xây dựng chủ trương, chính sách, xây dựng và phát triển đất nước, vì lợi ích là cái gắn bó người ta lại với nhau, là động lực thúc đẩy mọi hành động của nhân dân.

Theo quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh, “Dân vận là vận động tất cả lực lượng của mỗi một người dân, không để sót một người dân nào, góp thành lực lượng toàn dân, để thực hành những công việc nên làm, những công việc Chính phủ và đoàn thể giao cho” [2].

Phương pháp công tác dân vận, theo Hồ Chí Minh, phải sử dụng linh hoạt các phương pháp công tác dân vận khác nhau đối với mỗi thời kỳ cách mạng khác nhau. Phương pháp công tác dân vận phụ thuộc vào nhiều yếu tố: điều kiện, hoàn cảnh, trình độ nhận thức, tâm lý..., và phụ thuộc vào chủ thể, đối tượng dân vận.

Ai phụ trách dân vận? Người xác định “dân vận” là trách nhiệm của mọi cấp, mọi ngành và của mọi cán bộ, đảng viên chứ không phải của riêng một ai hay một tổ chức nào đó; “dân vận” là phải cùng sống với dân, cùng làm và chia sẻ mọi công việc với dân. Mặt khác, “dân vận” trong lời giải thích, vận động, thuyết phục là chưa đủ, nhất là trong giai đoạn hiện nay, cần phải “dân vận” cả trong hành động, trong cuộc sống, mẫu mực cả về phẩm chất, đạo đức, lối sống.  

“Dân vận phải thế nào?”, rồi Bác chỉ rõ: “Những người làm công tác dân vận phải óc nghĩ, mắt trông, tai nghe, chân đi, miệng nói, tay làm. Chứ không phải chỉ nói suông, chỉ ngồi viết mệnh lệnh. Họ phải thật thà nhúng tay vào việc” [3].

Những giá trị lý luận của Tác phẩm “Dân vận”

“Dân vận rất quan trọng. Dân vận kém thì việc gì cũng kém. Dân vận khéo thì việc gì cũng thành công” [4]. Đó là một trong những nội dung rất cốt lõi của tư tưởng Hồ Chí Minh: Tất cả vì dân, tất cả cho dân, có dân là có tất cả. Theo Hồ Chí Minh, nếu không làm tốt công tác dân vận, thì không những không phát huy được sức mạnh của toàn dân mà còn bị kẻ thù chống phá, xuyên tạc, chia rẽ khối đại đoàn kết toàn dân tộc, đến lúc ấy dù việc nhỏ đến mấy thì cũng không thành công.

Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ đối tượng của dân vận và công tác dân vận của Đảng là hướng đến mọi người dân, không được để sót bất kỳ người dân nào, không phân biệt thành phần giai cấp, dân tộc, tôn giáo, địa vị xã hội... đó cũng là quan điểm đoàn kết dân tộc trong tư tưởng Hồ Chí Minh. Chính quyền, đoàn thể phải lôi kéo, tranh thủ, tập hợp họ lại thành sức mạnh của Đảng, của giai cấp và của cả dân tộc – muốn có sức mạnh của sự đoàn kết đó Đảng phải quán triệt quan điểm về dân, về vai trò của nhân dân, về mối quan hệ “gắn bó máu thịt” của Đảng với dân và phải thường xuyên làm công tác dân vận.

Gắn bó mật thiết với nhân dân – là một nguyên tắc xây dựng Đảng, là cội nguồn sức mạnh vô địch và vô tận của Đảng, tách mình ra khỏi nhân dân thì Đảng không còn mang bản chất giai cấp công nhân, là nguy cơ của đảng chính trị cầm quyền. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhấn mạnh: “Lực lượng của dân rất to. Việc dân vận rất quan trọng. Dân vận kém thì việc gì cũng kém. Dân vận khéo thì việc gì cũng thành công” [5].

Kế thừa tư tưởng của chủ tịch Hồ Chí Minh, trong các chủ trương, đường lối của Đảng luôn đặt vai trò của nhân dân lên hàng đầu điều đó được thể hiện qua: Đại hội XII xác định bản chất “Nhân dân làm chủ”, “Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa (XHCN) Việt Nam là nhà nước của dân, do dân, vì dân” là 02 trong 08 đặc trưng của thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (CNXH) ở Việt Nam. Tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, với quan điểm mở rộng dân chủ, Đảng ta đã bổ sung 02 khâu trong phương châm: “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra” thành “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng” [6]. Từ đó thấy được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước đối với quần chúng nhân dân luôn được đề cao, vì Nhà nước này là Nhà nước của dân, do dân và vì dân. Nhân dân phải là đối tượng được chú trọng, quan tâm hàng đầu, có như vậy mới phát huy được hết sức mạnh của quần chúng nhân dân trong mọi thời đại.

Nghị quyết Ðại hội XIII của Ðảng đã đề ra 10 nhiệm vụ quan trọng trong đó có: “Tăng cường đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác dân vận của các cơ quan của Đảng, Nhà nước và chính quyền các cấp. Chú trọng công tác dân vận đối với đồng bào dân tộc thiểu số, đồng bào theo tôn giáo, người Việt Nam ở nước ngoài. Chăm lo, đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ chuyên trách về công tác dân vận. Tiếp tục đổi mới nội dung, phương thức hoạt động, nâng cao chất lượng công tác giám sát, phản biện xã hội, đóng góp ý kiến của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội; đa dạng hóa các hình thức vận động, tập hợp, nắm bắt kịp thời tâm tư, nguyện vọng hợp pháp, chính đáng của các tầng lớp nhân dân, phù hợp với cơ cấu xã hội trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa”[7].  Nhân dân là mục tiêu, là động lực cách mạng của Đảng, quan hệ giữa Đảng với nhân dân là quan hệ “máu thịt”, không thể chia cắt, tách rời, là bản chất của Đảng Cộng sản, tách mình ra khỏi quần chúng, xa rời quần chúng là thủ tiêu sức mạnh của Đảng – đó là nguy cơ của Đảng Cộng sản cầm quyền.

Tăng cường công tác dân vận, gắn bó mật thiết với quần chúng nhân dân, đòi hỏi mỗi cán bộ, đảng viên phải luôn xác định đúng đắn nhiệm vụ, trách nhiệm của mình như Quy định 213-QĐ/TW, ngày 02/01/2020 của Bộ Chính trị về nhiệm của đảng viên đang công tác thường xuyên giữ mối liên hệ với tổ chức đảng và nhân dân nơi cư trú: Đảng viên đang công tác ở các cơ quan, doanh nghiệp, đơn vị sự nghiệp, lực lượng vũ trang (gọi tắt là đảng viên đang công tác) vừa thực hiện quy định của Điều lệ Đảng về sinh hoạt đảng tại nơi làm việc, vừa có trách nhiệm thường xuyên giữ mối liên hệ với tổ chức đảng và nhân dân nơi cư trú; gần gũi, gắn bó với nhân dân; khắc phục những biểu hiện sống xa dân, thiếu trách nhiệm trong các công việc của nhân dân nơi cư trú; củng cố mối quan hệ mật thiết giữa Đảng với nhân dân; nêu cao vai trò, trách nhiệm của người đảng viên trong xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị cơ sở.

Mỗi cán bộ, đảng viên phải thật sự tiên phong, có tinh thần trách nhiệm trước nhân dân, gần dân, tôn trọng dân, lắng nghe ý kiến của nhân dân, chăm lo lợi ích chính đáng, thiết thực của nhân dân, gương mẫu về đạo đức, lối sống, gương mẫu và làm nòng cốt trong các tổ chức đoàn thể. Không vô cảm trước nỗi khổ của nhân dân; phải thật sự gần dân, sống trong lòng dân...

Mỗi cán bộ, đảng viên phải tích cực, tiên phong làm công tác dân vận và phải là một cán bộ “dân vận khéo”. “Dân vận khéo” để tuyên truyền chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật Nhà nước cho mỗi người dân hiểu đủ, hiểu đúng, làm theo và làm đúng theo chủ trương của Đảng, pháp luật Nhà nước. Dân vận khéo để gần gũi, nắm bắt tâm tư, tình cảm, nhu cầu và nguyện vọng của người dân để phản ánh, tham mưu giải quyết thỏa đáng nhu cầu và lợi ích chính đáng của nhân dân. Dân vận khéo để tuyên truyền và lan tỏa những điều tích cực, lạc quan đến mọi người dân, định hướng dư luận, chống những thông tin xuyên tạc, xấu độc trong đời sống và trên các phương tiện thông tin khác. Dân vận khéo bằng việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức cách mạng, bằng lời nói và việc làm cụ thể hàng ngày của mỗi cán bộ, đảng viên và của các thành viên trong gia đình, bằng hành động “đảng viên đi trước, làng nước theo sau” trong tất cả các phong trào ở địa phương tổ chức và phát động.

Những giá trị thực tiễn của Tác phẩm “Dân vận”

Hiện nay trong bối cảnh mới, rất nhiều vấn đề mới đặt ra tác động đến tư tưởng, tình cảm, đời sống của cán bộ, đảng viên và nhân dân: mặt tiêu cực của cơ chế thị trường đã dẫn tới sự bất bình đẳng trong xã hội, tình trạng phân hóa giàu – nghèo ngày càng gia tăng, đời sống vật chất của nhân dân, nhất là ở vùng cao, vùng sâu, vùng xa còn nhiều khó khăn. Một số cơ chế, chính sách còn bất cập, việc triển khai hiệu quả còn hạn chế. Một bộ phận cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, tham nhũng, quan liêu, trình độ năng lực yếu kém; tác phong, phương pháp làm việc của một bộ phận cán bộ, nhân viên trong bộ máy nhà nước còn hạn chế, làm phiền hà dân, cửa quyền, sách nhiễu nhân dân… ảnh hưởng và làm giảm sút lòng tin của nhân dân đối với Đảng, là thách thức đối với mối quan hệ giữa nhân dân với Đảng.

Thực tiễn đó đòi hỏi Đảng phải tăng cường và đổi mới sự lãnh đạo đối với công tác dân vận, củng cố vững chắc niềm tin của nhân dân đối với Đảng, tăng cường mối liên hệ giữa Đảng với dân cũng như khối đại đoàn kết toàn dân; phát huy sức mạnh to lớn của toàn dân phục vụ sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Đại dịch Covid-19 đã và đang diễn ra hết sức phức tạp, khó lường đã tác động sâu rộng đến phát triển kinh tế - xã hội, tác động và ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của nhân dân rất nghiêm trọng. Trước tình hình diễn biến phức tạp, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã ra Lời kêu gọi đồng bào, đồng chí, chiến sĩ cả nước và đồng bào ta ở nước ngoài đoàn kết một lòng, thống nhất ý chí và hành động, thực hiện quyết liệt, hiệu quả những chủ trương của Đảng và Nhà nước, sự chỉ đạo, điều hành của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ để bảo đảm chiến thắng đại dịch Covid-19. Quỹ Vacxin là một minh chứng cho công tác dân vận tuyệt vời của Đảng, Chính phủ khi huy động được sức mạnh tổng lực với sự tham gia, đồng tâm, đồng thuận, đồng lòng của toàn thể người dân trong việc ứng phó dịch Covid-19. Hàng triệu cán bộ, đảng viên trực tiếp và gián tiếp tham gia các công tác phòng chống dịch, chăm lo đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân trong đại dịch.

Đối với cán bộ, giảng viên Trường Chính trị cần phải thấm nhuần tư tưởng Hồ Chí Minh thể hiện trong Tác phẩm “Dân vận”.

Trong giảng dạy, cán bộ, giảng viên tuyên truyền quán triệt cho học viên hiểu rõ nội dung để vận dụng trong thực tiễn công tác. Dân vận không thể chỉ dùng báo chương, sách vở, mít-tinh, khẩu hiệu, truyền đơn, chỉ thị mà đủ, mà phải tìm mọi cách giải thích cho mỗi một người dân hiểu rõ ràng: Việc đó là lợi ích cho họ và nhiệm vụ của họ, họ phải hăng hái làm cho kỳ được.

 Học viên là cán bộ chính quyền và cán bộ Ðoàn thể địa phương phải cùng nhau bàn tính kỹ càng, cùng nhau chia công rõ rệt, rồi cùng nhau đi giải thích cho dân hiểu, cổ động dân, giúp dân đặt kế hoạch, tổ chức nhân công, sắp xếp việc làm, khuyến khích, đôn đốc, theo dõi, giúp đỡ dân giải quyết những điều khó khăn...

Là người trẻ, bản thân nhận thấy cần tìm hiểu nhiều tác phẩm liên quan đến công tác dân vận, để nắm vững những tư tưởng của chủ tịch Hồ Chí Minh liên quan đến vấn đề dân vận. Từ đó có thể áp dụng vào hoạt động của đoàn thể cơ quan, cũng như vận dụng những phương pháp của công tác dân vận vào hoạt động thực tiễn, nhằm pháp huy tinh thần của người trẻ.

Bên cạnh việc tự trang bị kiến thức cho bản thân, thì việc quan trọng hơn nữa là cần phải phát huy tính năng động, tích cực của người trẻ, nhất là trong công tác tuyên truyền, vận động, giúp đỡ người dân trong thời gian đại dịch Covid – 19 diễn biến phức tạp. Cụ thể là cần xung phong đi hỗ trợ những vùng còn nguy cơ cao (như vùng đỏ, vùng cam) như là hỗ trợ đội ngũ y tế trong công tác đi lấy mẫu test, nhằm tách F0 ra khỏi cộng đồng; hay là hỗ trợ những nơi đang nấu ăn hỗ trợ cho các cán bộ, tình nguyện viên ở các chốt.

Đã 72 năm trôi qua nhưng tác phẩm “Dân vận” của Chủ tịch Hồ Chí Minh vẫn còn nguyên giá trị lý luận và thực tiễn, trở thành cương lĩnh dân vận của Đảng, là cẩm nang quý báu trong việc thực hiện công tác vận động quần chúng của Đảng, của Nhà nước ta và của mỗi cán bộ, đảng viên trong mọi thời kỳ cách mạng; có ý nghĩa to lớn đối với công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, giải quyết đúng đắn mối quan hệ mật thiết giữa Đảng với Nhân dân, bảo đảm và củng cố niềm tin của Nhân dân với Đảng, phát huy tối đa sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc trong sự nghiệp cách mạng hiện nay, góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ của Đảng đề ra.

Tài liệu tham khảo

[1] Hồ Chí Minh: Toàn tập (2011), t.10, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, tr. 453.

[2]Hồ Chí Minh: Toàn tập, (2011), t.6, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, tr. 232.

[3] Hồ Chí Minh: Toàn tập, (2011), t.6, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, tr. 233- 234.

[4] Hồ Chí Minh: Toàn tập (2011), t.5, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, tr.234.

[5] Hồ Chí Minh: Toàn tập (2011), t.5, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, tr.234.

 [6] Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII (2021), Tập I, Nxb Chính trị Sự thật, Hà Nội, tr.173.

[7] Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII (2021), Tập I, Nxb Chính trị Sự thật, Hà Nội.